Het is belangrijk steeds bij te houden waar je geld vandaan komt, en waar het naartoe gaat. Zowel ondernemers als particulieren hebben nood aan een goede budgetplanning.
Waarom tijd steken in budgetplanning? Omdat je anders voor verrassingen kan komen te staan. Want geef toe: bepaalde kosten betaal je slechts 1 keer per jaar, en deze zijn dan ook makkelijk om te vergeten. Het kan ook anders: alle kosten – ook de jaarlijkse – komen allemaal in dezelfde maand toe en dat is toch wel een pijnlijk moment als je de betalingen verricht. Het bijhouden van een goed budget is dan ook handig om inzicht te krijgen in je financiën en in de toekomst te kunnen plannen.
Wat is een goede budgetplanning?
Een budgetplanning opmaken kan zo eenvoudig als gedetailleerd zijn als je zelf wilt, zolang het maar helpt met de uiteindelijke doelstelling: Jouw financiële doelstellingen bereiken.
Veel budgetplanners kunnen een sectie bevatten die de maandelijkse budgetten bijhoudt, uitgaven per categorie bijhoudt en terugbetaling van schulden bijhoudt. Verder kan het ook zijn dat een goede budgetplanning ook maandelijkse en jaarlijkse doelen omvat.
Niet iedereen hoeft dit zo uitgebreid te doen, veel hangt af van wat je ermee wil bereiken. Een uitgebreide budgetplanning zorgt er wel voor dat je een veel beter inzicht verkrijgt in je financiën. Zo kan je budget ook een maandelijkse kalender omvatten voor facturen en aflossingen van schulden.
Welke voordelen zijn er bij budget planning?
Een budget is voor veel mensen een hulpmiddel om bepaalde financiële doelen visueel voor te stellen. Dat is heel belangrijk om inzicht in de eigen financiën te krijgen. Bepaalde mensen houden er van om dit met cijfers te zien, terwijl andere mensen dan weer het beste inzicht krijgen bij het gebruiken van veel kleuren.
Een budget kan nuttig zijn op verschillende vlakken:
- Inzicht verkrijgen in je financiën en uitgaven.
- Bepaalde uitgaven in een overzicht: Kan het misschien goedkoper?
- Financiële doelstellingen bepalen. Handig als je met twee bent en je de grote lijnen van de financiële toekomst samen kan plannen. Je staat dan beiden met de neus in de juiste richting.
- Overzicht van schulden weergeven.
- Overzicht van inkomsten en vermogen samenstellen.
- Overzicht van mogelijkheden weergeven (kan die grote vakantie wel?)
- Je kan ook op voorhand een voorspelling maken over de kosten die je gaat maken (bijvoorbeeld de komende maand) en daarna de werkelijke kost er naast invullen. Zo krijg je een beter gevoel of je raming realistisch is of niet. Misschien schrik je er wel even van als je zou nagaan hoeveel je maandelijks in de winkel wel uitgeeft aan snoepjes of koekjes bijvoorbeeld.
Zelf doen: Starten met een budget
Budgetteren is in principe heel gemakkelijk, vooral voor gezinnen. Je steekt er bij de start even wat tijd in en nadien is het enkel een kwestie van onderhouden. Aan de hand van een voorbeeld kan je zien hoe makkelijk dit wel is.
Het enige dat je nodig hebt is Excel (of een gratis alternatief zoals Google Spreadsheets). Het principe bestaat eruit om dit onder te verdelen in twee delen: de inkomsten en de uitgaven.
De inkomsten
Dit is het makkelijke deel. Bij de meeste mensen zijn hun inkomsten stabiel (maandelijks loon). Zo kan je snel een maandelijks overzicht maken van de inkomsten, rekening houdende met je extra’s (dertiende maand, vakantiegeld, …).
Waarom dit het makkelijkste deel is kan je al raden: je kan dit zeer nauwkeurig uitwerken. Als zelfstandige of freelancer wordt het wel al iets moeilijker om dit juister in te schatten voor een langere periode. Een gulden middenweg hier kan zijn om alle inkomsten op te tellen van de voorgaande drie of zes maanden en daarvan het gemiddelde te nemen.
De uitgaven: vaste en/of terugkerende lasten
Als de inkomsten gedaan zijn begint het echte werk: de uitgaven ramen. Dit is veel moeilijker omdat je ook afhankelijk bent van gebeurtenissen die je niet in de hand hebt: denk bijvoorbeeld maar eens aan een kapotte frigo.
Daarom is het belangrijk om precies te weten hoeveel je nog kan uitgeven. We sommen in het budget dus alle kosten op die absoluut nodig zijn om te overleven.
Neem de facturen erbij tot maximaal een jaar en ga aan de slag. Om je alvast een beetje op weg te helpen kan je alvast in onderstaand lijstje inspiratie opdoen:
- Verzekeringen: familiale verzekering, autoverzekering, brandverzekering, VAPZ (als je zelfstandig bent);
- Belastingen: personenbelasting, gezinsbelasting, autobelasting;
- Schooletui voor de kinderen;
- Bankkosten: interesten, terugbetaling van leningen, kosten van kaarten, recht op geschriften;
- Huur, Energie (water, verwarming, elektriciteit) en telecommunicatie (internet, telefoon, televisie);
- Bankkosten: interesten, afbetaling leningen, kosten van kaarten, recht op geschriften;
- Vakantie, cadeau’s en andere soortgelijke uitgaven;
- Diverse andere uitgaven: lidgelden, pensioensparen, alimentatie, kinderopvang, …
Alleen al door het opmaken van dit lijstje wordt duidelijk hoeveel verschillende zaken we betalen.
De uitgaven: variabele lasten
Hierboven kon je een overzicht terugvinden van kosten die vrijwel zeker jaarlijks eens terugkeren en relatief vaststaand zijn of gemakkelijk met een gemiddelde accuraat kan worden voorspelt. De variabele kosten zijn net iets moeilijker om in te schatten en zal je grotendeels op gevoel moeten doen. Wij pakken het vaak zo aan:
- Voeding, drank en kledij (boodschappen): Hou voor een periode je uitgaven bij of bereken het gemiddelde van de voorbije drie maanden;
- Onderhoud auto:
- Als je alleen jaarlijks onderhoud uitvoert dan bekijk je de laatste factuur en vul je deze in de maand in waarin dit gedaan wordt;
- Ga je meermaals per jaar naar de garagist: Tel dan alle facturen van het voorbije jaar samen en gebruik het gemiddelde per maand;
- Brandstofkosten, parking, tol: bereken het gemiddelde van een bepaalde periode;
- Medicatie: bereken het gemiddelde van de voorbije zes maanden;
- Onderhoudslasten woning: Bereken het gemiddelde van het voorbije jaar en pas aan als je denk dat het onderhoud van je woning toch hoger zou uitvallen;
Wanneer je alle kosten overzichtelijk hebt verdeeld in je budget, dan heb je de basis uitgaven waaruit je kan vertrekken.
Tip: Voeg ook “betaal mezelf” als uitgave toe
Een gouden tip die zowel ondernemers als gezinnen zeker mogen toepassen: Zorg er voor dat je jezelf eerst uitbetaald. Hiermee bedoelen we dat je in het budget rekening moet worden gehouden met doelen die worden nagestreefd. De bedoeling is dat je hiervoor geld opzij zet op een aparte (spaar)rekening.
Doelen die kunnen vallen onder “betaal mezelf” kunnen onder meer zijn:
- Een noodfonds (6 a 7 maanden netto loon als reserve op een spaarrekening die snel toegankelijk is). Dit is om onvoorziene uitgaven op te vangen;
- Spaargeld voor het pensioen (pensioensparen);
- Spaargeld om mee te beleggen;
- Spaargeld voor een grote aankoop;
- Voorschot voor een reis of aankoop auto;
- Vervroegde terugbetaling van een specifieke lening.
Wanneer je zulke doelen hebt opgesteld, moet je ook beslissen hoeveel je maandelijks zal overstorten voor deze doelen. Heb je een deadline in gedachten? Dan zou je het benodigde bedrag kunnen delen door het aantal maanden dat er nodig zijn om er te geraken.
Het nut van het “betaal mezelf”-principe is dat deze mee onder de uitgaven komen te staan en je hierdoor ook bewuster rekening houdt met de doelen die je vooropstelt. Je beschouwd het meer als noodzaak en je zal ook merken dat je er makkelijker rekening mee zal houden.
De overbodige uitgaven ramen in het budget
Een laatste stap in het opmaken van het budget is een overzicht maken van zaken die op zich overbodig zijn maar je wel graag wilt hebben. Denk hierbij aan zaken zoals entertainment (cinema, Netflix, Spotify, …), etentjes, kledij (die niet noodzakelijk is), cadeautjes, fitness abonnement, abonnement op magazines, …
Deze kleine uitgaven lijken in eerste instantie het verschil niet te maken, maar als je deze uitrekent op jaarbasis hoeveel die zaken kosten dan zou je nog wel eens verrast kunnen zijn. We zeggen niet dat je al deze kleine comfort uitgaven moet stopzetten om te besparen, maar willen dat je hier bewuster van bent door dit even allemaal op een rijtje te zetten.
Een budget moet je opvolgen (en toepassen)
Het is belangrijk om te beseffen dat een budget opvolging vraagt. In eerste instantie kan je wel tevreden zijn over het feit dat je een budget hebt opgemaakt, maar als je niet maandelijks even kijkt in hoeverre je je doelen behaalt of jouw grens qua uitgaven is overschreden dan leer je er ook niets uit.
Wanneer je meer hebt uitgegeven dan je kan of dan je ingeschat hebt, dan kan je dankzij een budget nagaan waaraan dit gelegen is en kan je nadenken of hier een oplossing voor bestaat. Kom je maandelijks niet toe met je loon, maar ga je wel elke dag uit eten? Dan kan het al helpen om op zoek te gaan naar goedkopere restaurants.
Externe diensten: Digitaal huidhoudboekje
Dyme is een app waarmee je beschikt over een huishoudboekje op je smartphone. De dienst is geschikt voor Belgen en Nederlanders en is al vrij populair. Het werkt in grote lijnen als volgt: je kan Dyme koppelen aan je mobiel bankieren app van de bank en zo alle inkomsten en uitgaven synchroniseren. Dyme herkent zelf de meeste kostensoorten en houdt dit dan ook bij.
Vertrouw je dit niet? Geen nood! Je kan ook een ‘kasrekening’ aanmaken en zelf al je in- en uitgaven intikken. Uiteraard kost dit wel meer tijd.
Excel is ook een optie
Wij blijven fan van de mogelijkheden die Excel te bieden heeft omwille van verschillende redenen. Misschien ben je ook zo iemand?
Onderstaand kan je het budgetplan (huishoudboekje) downloaden die wij zelf gebruiken voor onze financiën. Je ziet onmiddellijk welke kosten de hoogste zijn en waarop je eventueel kan besparen. De cijfers op jaarbasis zijn zeer indrukwekkend en moeten je toch een beetje aansporen om de situatie aan te pakken indien dat nodig is.
Zo’n handige sheet willen we jullie niet onthouden. Spijtig genoeg weet ik niet meer vanwaar we deze gehaald hebben, de eigenaar mag steeds contact opnemen voor een bronvermelding.
Download het bestand: budgetplanning
(rechtermuisklik op de afbeelding en dan ‘opslaan als…’)